Ostatnią grupą związana z bólami stawu ramiennego są sytuacje, które są wynikiem schorzeń układowych, ogólnoustrojowych lub zaburzeń emocji głównie na skutek istniejącego przewlekłego stresu.
Jest to najmniej oczywista grupa różnych przyczyn, których odnalezienie nastręcza dużo trudności w procesie diagnostycznym, ale po ich określeniu pozwala na skuteczne i trwałe rozwiązanie bolesności u pacjenta.
Problemy dny moczanowej
Bardzo często w tej kategorii można odnaleźć problem dny moczanowej.
Dna moczanowa polega na odkładaniu w tkankach miękkich oraz stawach kryształków moczanu sodu. Najczęstszą okolicą są stawy, które atak dny objawiają w postaci bólu, obrzęku i ograniczeniem ruchomości Najczęściej atakowane są drobne stawy, ale zagrożone są również duże stawy np. staw ramiennego połączony ze stawem barkowo-obojczykowym. W sytuacji nieleczonej dny moczanowej dochodzi do nieodwracalnego uszkodzenia powierzchni stawowych i niesprawności. Może dojść do zaatakowania narządów, uszkodzenia nerek, kamicy moczowej, powstawania guzków dnawych w tkankach miękkich.
Dnie moczanowej mogą towarzyszą choroby cywilizacyjne np. nadciśnienie tętnicze, otyłość, cukrzyca, choroby serca.
Ból stawu ramiennego jest wynikiem odkładanie kryształów moczanu sodu w wyniku podwyższania się stężenia kwasu moczowego. Dochodzi do tego w wyniku nadmiernej jego produkcji lub spadku jego wydalania z organizmu. Sama hiperurykemia nie jest jeszcze dna moczanową, ale rozwija się w czasie u części pacjentów prowadząc do bólu stawu ramiennego.
Czynniki sprzyjające wystąpieniu dny moczanowej u osób z bólem stawu ramiennego:
- Uwarunkowania genetycznie, powodujące zaburzenia metabolizmu kwasu moczowego,
- Płeć męska, mężczyźni chorują 7 razy częściej niż kobiety,
- Wiek, głównie chorują osoby powyżej 30 roku życia; u kobiet dna występuje niemal wyłącznie po menopauzie,
- Dieta, spożywanie produktów bogatych w puryny, z których powstaje kwas moczowy m.in. mięso, podroby, owoce morza,
- Nadużywanie alkoholu, piwa i silnych alkoholi czasem wina, ale nie jest to jednoznaczne,
- Choroby przewlekłe, metaboliczne: nadwaga, otyłość, nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca, cukrzyca, zaburzenia lipidowe,
- Leki, niektóre farmaceutyki zwiększają stężenie kwasu moczowego np.: kwas acetylosalicylowy, leki moczopędne, cyklosporyna,
- Świeży uraz lub przebyta operacja,
- Odwodnienie organizmu,
- Przewlekłe infekcje szczególnie te nieleczone,
- Ciężkie postacie choroby ogólnoustrojowej lub choroby układowe,
- Stan po przeszczepieniu narządów.
Dna moczanowa występuje u 1–2% ludzi, głównie mężczyzn w średnim i starszym wieku, u których objawia się pod postacią zapalenia stawów w tym stawu ramiennego. Rzadko chorują kobiety, u których choroba rozwija się dopiero po menopauzie.
W dnie moczanowej wyróżnia się następujące etapy:
- okres bezobjawowej hiperurykemii,
- ostre napady zapalenia stawów,
- okresy międzynapadowe,
- dnę przewlekłą (zaawansowaną).
Staw ramienny nie należy do typowych miejsc pojawienia się dny moczanowej, ponieważ choroba najczęściej dotyczy podstawy palucha (podagra). Dna moczanowa atakuje pojedyncze inne stawy np.: staw kolanowy, stawy palców rąk, ale może również wystąpić zapalenie kilku stawów w tym samym czasie lub dolegliwości „przenoszą się” pomiędzy stawami. Bardzo silny ból pojawia się najczęściej w nocy i osiąga największe nasilenie w ciągu kilkunastu godzin, stając się trudnym do zniesienia. Zaatakowany staw jest obrzęknięty, skóra nad nim jest zaczerwieniona i gorąca, następuje złuszczanie naskórka. Często występują również: podwyższenie temperatury, dreszcze i uczucie ogólnego rozbicia.
Dolegliwości stopniowo mijają w ciągu kilku dni lub trwają do dwóch tygodni i maja szansę samoistnie ustąpić bez leczenia po zastosowaniu zasad profilaktyki dobrze znanych osteopatom. Po pierwszym ataku dny następuje okres wycofania się objawów choroby, co pozwala na odzyskanie ruchomości stawu ramiennego. Jeśli nie wdroży się odpowiedniego postępowania, występują kolejne ataki, które stają się coraz częstsze i zajmują kolejne stawy.
Przewlekła forma dny moczanowej
W sytuacji przewlekłej dna moczanowa przechodzi w fazę, w której odkładające się złogi kryształów moczanu sodu powodują niszczenie chrząstki i nasad kości tworząc nadżerki, oraz dochodzi do destrukcji ścięgien i więzadeł, co prowadzi do zniekształceń stawu oraz ograniczenia jego funkcji. Jest to bardzo trudna sytuacja dla stawy ramiennego, który ma skomplikowaną budowę więzadłowa oraz ścięgnistą.
Bardzo ważne jest szybkie potwierdzenie rozpoznania oraz walka z czynnikami sprzyjającymi dnie moczanowej, aby zapobiec jej dalszemu postępowi, czyli dietą, zrównoważonym ruchem, okresowymi badaniami oraz odpowiednim nawodnieniem organizmu. W sytuacji, gdy pojawiają się objawy wykonać należy badanie poziomu kwasu moczowego, badanie płynu stawowego czy badania obrazowe: RTG, USG.
Konieczne jest różnicowanie dny moczanowej z innymi chorobami stawów np. RZS. Kluczowe są uzyskiwane przez specjalistę, dyplomowanego osteopatę informacje dotyczące czynników ryzyka choroby i jej przebiegu. Specjalista będzie szukał cech zapalenia stawów: bólu, obrzęku, zaczerwienienia, ograniczenie ruchomości oraz guzków dnawych.
Celem leczenia jest zwalczenie bólu i innych objawów zapalenia stawu czym zajmuje się osteopatia. W przypadku farmakologii stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne oraz kolchicynę. Zachowawcze leczenie poprzez działania osteopatyczne polega na uwalnianiu stawu ramiennego z napięcia mięśniowego, poprawę krążenia, zapobieganiu przykurczom mięśniowym oraz drenaż limfatyczny.
Niestety nieleczona choroba ma postępujący przebieg i z czasem może doprowadzić do znacznego ograniczenia funkcji stawu ramiennego czy innego zaatakowanego stawu.
Zaburzenia psychosomatyczne a bóle w obręczy barkowej
Bardzo ważnym, aczkolwiek zaniedbanym zagadnieniem z poziomu bólów organicznych w tym bólu obręczy barkowej są zaburzenia psychosomatyczne. Mówiąc o sytuacji utraty zdrowia mamy na myśli to, że choruje cały człowiek, jego ciało i umysł, a nie tylko jedna okolica, struktura czy narząd wewnętrzny. Czynniki emocjonalne, w tym przewlekły stres, mogą mieć ogromny wpływ na choroby somatyczne, organiczne wywołując fizyczne dolegliwości, a z drugiej strony przewlekłe choroby somatyczne mogą wywoływać zaburzenia emocjonalne. Można z całą pewnością powiedzieć, że objawy somatyczne i psychiczne są od siebie wzajemnie zależne i wpływają na siebie w pętli sprzężenia zwrotnego.
Odczuwane symptomy, których przyczyny leżą w sferze emocji, określa się mianem objawów psychosomatycznych. Mogą one dotyczyć różnych narządów, struktur, systemów i często widoczne są na poziomie stawowym szczególnie dużych stawów: biodrowego i ramiennego. Zaburzenia psychosomatyczne ujawniają się fizycznym odczuciem najczęściej bólu, wzmożonego napięcia, ściśnięcia i ograniczenia funkcji stawu, narządu. Biorąc pod uwagę objawy psychosomatyczne na poziomie ciała możemy wyróżnić sytuacje, w którym nie dochodzi do uszkodzenia fizycznego tkanek miękkich lub narządów przy istniejącym jedynie dyskomforcie, bólu i zachowanej funkcji np. fibromialgia oraz te, które wywołują nieprawidłowości w ich funkcjonowaniu i jednocześnie powodujące ból i ograniczenia funkcjonowania. Te sytuacji bardzo dobrze widoczne są na poziomie stawu ramiennego.
Diagnostyka oparta na objawach somatycznych chorób, których podłoże leży w psychice pacjenta, jest bardzo skomplikowana, ale jej przeprowadzenie jest niezwykle istotne. Proces ten zazwyczaj jest długotrwały, wymaga cierpliwości i zrozumienia ze strony samego pacjenta oraz specjalisty, dyplomowanego osteopaty. Niezwykle ważne jest wykluczenie poważnych chorób, które mogą stać za objawami na poziomie fizycznym dla podjęcia skutecznego leczenia, gdy upewnimy się, że struktura nie jest uszkodzona. W Centrum Medycyny Osteopatycznej przykłada się do tej sytuacji szczególną uważność.
Ból barku a stres
Barki są okolicą ciała najbardziej podatną na negatywne skutki odczuwania stresu, który jest częstym elementem codziennego życia człowieka. Funkcjonuje opinia, że na barkach dźwigamy świat i jego problemy, a nadmiar kłopotów zdaje się nas przygniatać do ziemi. Uważa się, że ból tej części ciała wynika z braku kontroli emocjonalnej nad życiem, jego aspektami w kontekście pokonywania przeszkód, nadinterpretacji znaczenia pojawiających się problemów, oceną sytuacji życiowej i jej kontekstu oraz nieumiejętnością cieszenia się życiem i wyrażaniem radości.
Odczuwany przez pacjenta stan chorobowy związany z zaburzeniami psychosomatycznymi może też niekiedy pełnić funkcję adaptacyjną. Oznacza to, że dolegliwości są dla pacjenta pewnego rodzaju tarczą ochronną. Można to przedstawić w ten sposób, że choroba usprawiedliwia uprzywilejowaną pozycję w rodzinie, grupie a chory chce i jest postrzegany jako człowiek wymagający szczególnego zainteresowania. Taki pacjent odczuwa objawy chorobowe i nie akceptuje zapewnień specjalistów o braku możliwości postawienia diagnozy organicznej. Stąd domaga się wielu badań, które ze względu na charakter symptomów i znaczenie kliniczne mogą być nieuzasadnione. Do najczęstszych dolegliwości zgłaszanych w przypadku hipochondrii należą bóle brzucha, klatki piersiowej, głowy i pleców, dużych stawów w tym bólu stawu ramiennego.
Inną grupę pacjentów psychosomatycznych stanowią osoby, u których zaburzenia emocjonalne współistnieją z depresją. Określane są one wówczas maską depresji, gdyż chory zgłasza przede wszystkim dolegliwości ze strony fizycznej nie dostrzegając problemu na poziomie psychiki, procesów poznawczych, tworzenia relacji czy zachowania. U pacjenta można zaobserwować spadek energii, zaburzenia snu, dolegliwości bólowe stawowe, tkanek miękkich, objawy ze strony układu sercowo-naczyniowego: kołatania serca, ból w klatce piersiowej, układu pokarmowego: zaburzenia żołądkowo-jelitowe, spadek łaknienia, układu płciowego: problemy z potencją i zaburzenia cyklu menstruacyjnego.
Przewlekły stres może także wpływać na system odpornościowy zwiększając ryzyko pojawienia się infekcji bakteryjnych, zakażeń wirusowych, grzybiczych, pasożytniczych oraz procesów zapalnych a nawet prowadzić do rozwoju choroby zwyrodnieniowej stawu. Może dojść do rozwoju nowotworu czy jakiejkolwiek patologii narządowej. Wiąże się to z reakcjami hormonalnymi organizmu będącego pod wpływem stresu i wydzielaniem kortyzolu, adrenaliny i innych hormonów, które zmieniają aktywność układu odpornościowego. Badaniem tych zjawisk zajmuje się psychoneuroendokrynoimmunologia badająca związki psychiki i fizjologii oraz ich wpływ na odporność pod wpływem hormonów.
Nigdy nie należy lekceważyć sfery biopsychospołecznej w relacji do bólu nawet gdy jest to „tylko” poziom stawowy.
W tej krótkiej charakterystyce różnych przyczyn bólu stawu ramiennego zwrócono uwagę na niektóre sytuacje i patologie istotne w procesie powstania bólu. Nie wyczerpuje ona spektrum tematu, którym dobry osteopata we współpracy z innymi specjalistami zajmuje się w codziennej praktyce. Dla dyplomowanego osteopaty ból stawu ramiennego stanowi poważne wyzwanie i w Centrum Medycyny Osteopatycznej z ogromna uważnością podchodzi się do tego zagadnienia.
Jeśli potrzebują Państwo pomocy zapraszamy serdecznie.
