Kręgosłup szyjny to złożona struktura kości, mięśni, powięzi, więzadeł, naczyń krwionośnych i nerwów. Zapewnia ważną funkcję, chroniąc głowę oraz pełni rolę podporową i stabilizacyjną. Prowadzi i zabezpiecza istotne struktury naczyniowo-nerwowe, rdzeń kręgowy, które są ważne dla pracy mózgu, zmysłów i całego człowieka. Przy dużym, długotrwałym obciążeniu statycznym, bezruchu lub gwałtownej, niekontrolowanej aktywności może pojawić się sztywności szyi, napięcie mięśni i powięzi prowadząc do zespołów bólowych kręgosłupa szyjnego oraz dyskopatii.
Czasem z towarzyszącym bólem głowy i obręczy barkowej z objawami korzeniowymi ze strony układu nerwowego. Występuje wtedy promieniowanie bólu do kończyn górnych, pojawia się odczucie drętwienia, mrowienia, zaburzenia czucia, dotyku, temperatury a nawet osłabienie siły mięśniowej odczuwane w rękach w postaci pogorszenia czynności chwytnej ręki. Mocna, elastyczna szyja umożliwia wykonywanie podstawowych czynności życia codziennego. Jej funkcja jest powiązana z układem odpornościowym – limfatycznym, hormonalnym poprzez tarczycę, poziomem energii, ogólnym samopoczuciem i stresem – oś HPA (podwzgórze-przysadka-nadnercza).
Szyja rzadko odpoczywa od istotnych obowiązków podtrzymywania głowy, mózgu oraz ochrony układu krążenia i układu nerwowego. Szyja przy swojej wyśmienitej wytrzymałości, równocześnie jest bardzo delikatną strukturą, która trudniej radzi sobie z traumą. Jest bardzo wrażliwa na stres i wady postawy, co jest widoczne poprzez typy zawieszenia emocji w ciele Są to częste schorzenia, które osteopatia może skutecznie leczyć, gdy nie ma bezwzględnych wskazań do zabiegu operacyjnego.
Chociaż dolegliwości szyi są powszechne, dobrą wiadomością jest to, że takie objawy, jak sztywność szyi, napięcie mięśni, powięzi i ból szyi są odwracalne. Również pewne problemy neurologiczne można skutecznie leczyć poprzez regularną autoterapię w domu i wsparcie dyplomowanego osteopaty.
Z jakimi typowymi objawami związanymi z dolegliwościami szyi i głowy należy udać się do dyplomowanego osteopaty?
Każda dolegliwość, która pojawiła się w sposób nagły, niespodziewany lub narastała w czasie osiągając poziom przekraczający możliwości adaptacji oraz nieustępująca samodzielnie w procesie samoleczenia wymaga diagnostyki. Na podstawie diagnostyki prowadzone jest leczenie zachowawcze lub specjalistyczne.
Objawy z rejonu szyi zwykle manifestują się sztywnością, wzmożonym napięciem, różnego stopnia nasileniem i rodzajem bólu ograniczającym ruchy głowy, amortyzację i elastyczność kręgosłupa. Tego rodzaju ból szyi często wiąże się z napięciem mięśni, więzadeł, powięzi obręczy barkowej i może promieniować do różnych okolic ciała: kończyn, tułowia- wzdłuż kręgosłupa, głowy, szczególnie do skroni, czoła, tyłu głowy, często prowadząc do napięciowych bóli głowy. Wiąże się to ze wzmożonym naciskiem na struktury naczyniowo- nerwowe tzw. neuropraksję, która jest całkowicie odwracalna poprzez odpowiednie podejście osteopatyczne czy specjalistyczne. Jest to uciążliwe dla człowieka i odbiera komfort codziennego funkcjonowania a nawet zaburza sen.
Często ból głowy, szyi i sztywność kręgosłupa szyjnego odczuwa się po jednej stronie, ale także może wystąpić obustronnie. Takie sytuacji towarzyszy ostry ból o typie nerwowym promieniujący wzdłuż ramienia do ręki lub w przypadku zespołu nerwu potylicznego większego tzw. Arnolda, promieniowanie do szczytu czaszki oraz do oka z bólem w dole oczodołowym. Schorzenia szyi mogą powodować zawroty głowy o typie vertigo (ŁPZZ- łagodne położeniowe zawroty głowy) oraz szumy uszne (Tinitus), które można złagodzić poprzez leczenie osteopatyczne szyi, tkanek miękkich i stawów kręgosłupa.
Może pojawić się obrzęk w obrębie kończyny górnej, klatki piersiowej, węzłów chłonnych, które są licznie zlokalizowane w obrębie układu stomatognatycznego (czaszkowo-żuchwowo-gnykowego). Często spotykanym problemem związanym z kręgosłupem szyjnym, przejściem szyjno- piersiowym i klatki piersiowej jest zespół górnego otworu klatki piersiowej tzw. TOS (Thoracic Outlet Syndrom). Ten zespół prowokuje objawy neurologiczne w obrębie kończyn górnych oraz kręgosłupa szyjnego pojawiające się szczególnie w nocy oraz w bezruchu, w pozycji statycznej lub w ciągu dnia po przeciążeniu.
Niezwykle ważnym problemem generującym szereg groźnych dla zdrowia objawów jest uszkodzenie krążka międzykręgowego w postaci wypukliny, przepukliny z uciskiem na struktury naczyniowo-nerwowe czy sekwestru z uciskiem na rdzeń kręgowy tzw. mielopatią i stenozą kanału kręgowego. To niezwykle trudne sytuacje, które często wymagają interdyscyplinarnej współpracy i wiążą się nie tylko z objawami fizycznymi, ale również wymagają wsparcia emocjonalnego. Zagrożenie trwałym ubytkami neurologicznymi jest duże i wymaga od osteopaty czy innego specjalisty precyzji podczas diagnostyki i leczenia.
Objawy mogą objąć cała kończynę górną lub pojawić się w wybranych okolicach sugerując inne schorzenia, które należy wykluczyć w diagnostyce różnicowej i poprzez podejście semiologiczne. Jedną z takich sytuacji jest choroba tarczycy, która będąc w stanie zapalnym może sugerować stan zapalny na poziomie odcinka szyjnego kręgosłupa. Inną sytuacją wpływającą na odczucia w kręgosłupie szyjnym może być problem ze stawem skroniowo-żuchwowym, jego bolesność, zaburzenia zwarcia, problem krążka stawowego czy bruksizm o podłożu stresowym. Jak widać ilość objawów, które dyplomowany osteopata poddaje diagnostyce jest duża, ale zawsze cechuje się to indywidualnym podejściem do sytuacji pacjenta.
Jeśli w badaniu diagnostycznym przeprowadzonym w Centrum Medycyny Osteopatycznej okaże się, że ból szyi powiązany jest z objawami neurologicznymi ubytkowymi prowadzącymi do upośledzenia funkcji kończyny górnej ewentualnie towarzyszą mu objawy somatyczne ze strony narządów wewnętrznych lub łączy się z sąsiednimi okolicami ciała sugerując chorobę organiczną zawsze kieruje się pacjenta na pogłębiona diagnostykę obrazową: MRI, TK, USG, RTG i konsultacje specjalistyczną.
Co może powodować ból szyi i głowy?
Ból szyi i głowy może pojawiać się stopniowo, narastać w czasie lub może pojawić się nagle i niespodziewanie. Najczęstszymi sytuacjami, poprzez które dochodzi do pojawienia się bólu odcinka szyjnego kręgosłupa i bólu głowy są traumatyczne wypadki lub kolizje, najczęściej samochodowe, w których dochodzi do urazu typu Whiplash. Jest to przeprostny uraz odcinka szyjnego zwany również „urazem biczowym”. Whiplash odcinka szyjnego kręgosłupa pojawia się wtedy, gdy dochodzi do gwałtowne szarpnięcie głowy w tył i do przodu ruchem podobnym do smagnięcia biczem. Może to powodować napięcie mięśni, powięzi, więzadeł i struktur naczyniowo-nerwowych w obrębie szyi, głowy i klatki piersiowej.
Objawy tego rodzaju urazu dokładnie zostały przedstawione powyżej, ale należy podkreślić, że osteopatia traktuje to jako uraz „płynowy” na poziomie głowy i szyi a to oznacza, że układ krążenia, płyn mózgowo-rdzeniowy oraz układ limfatyczny są szczególnie zaangażowane w tą sytuację. Stąd wynika wyjątkowa, precyzyjna i specyficzna praca osteopatyczna, która ma za zadanie znormalizować te elementy i układy. Whiplash może doprowadzić do złamania, pęknięcia zęba kręgu obrotowego, co jest szczególnie niebezpieczne ze względu na bliskość rdzenia kręgowego.
Może dojść również do uszkodzenia systemu stabilizującego połączenie pomiędzy czaszką oraz górnymi kręgami szyjnymi tzw. kompleks OAA (occiput, atlas, axis) wraz z więzadłami i mięśniami podpotylicznymi. Należy zwrócić szczególną uwagę na efekt odroczenia objawów w czasie, ponieważ narastający stan zapalny może dopiero dać efekt bólowy a inne objawy mogą być zbagatelizowane przez osobę poszkodowana w wypadku.
Kolejna przyczyna bólu szyi i głowy to przeciążenie statyczne związane z niedbałą postawą, pozycją siedzącą lub stojącą. Spędzając znaczna część czasu podczas pracy w pozycji siedzącej należy zwracać uwagę na ergonomię i przystosowanie stanowiska pracy, tak aby nie prowokować przeciążeń statycznych skutkujących pojawieniem się bolesności. Dotyczy to również pozycji wypoczynkowych zwłaszcza higieny snu. Nieprzystosowany materac oraz poduszka są w stanie doprowadzić do zaburzenia napięcia struktur stabilizujących kręgosłup szyjny i sprowokować ból. Mamy wtedy do czynienia ze sztywnością poranną, która wymaga rozruszania. Może pojawić się czynnościowy kręcz szyi, obronne napięcie mięśniowo-powięziowe, tkliwość miejscowa, nadwrażliwość i bolesność.
Inną dosyć częstą przyczyną bólu kręgosłupa szyjnego i czaszki są powtarzające się ruchy głowy szczególnie nagłe niekontrolowane ruchy lub nowe czynności wymagające nietypowego ruchu kręgosłupa. Spadek elastyczności struktur wokół kręgosłupa prowadzi do spadku amortyzacji, czyli zdolności do przenoszenia i kompensacji przeciążeń fizycznych. Każda czynność angażująca kręgosłup szyjny jest potencjalnie ryzykowna ze względu na budowę anatomiczną tego obszaru ciała, brak dostatecznej ochrony mięśniowej i duże zakresy ruchomości. Szczególnie potencjalnie niebezpieczne są sporty wysokiego ryzyka, skoki i aktywności o dużej dynamice i zmienności pozycji, tempa ruchu i kierunku.
Przeciążenia różnego rodzaju przybliżają pacjenta do rozwoju choroby zwyrodnieniowej stawów. Jest to częsta choroba dotycząca stawów, ale również tkanek miękkich u osób starszych lub pacjentów, którzy w przeszłości przebyli urazy kręgosłupa szyjnego. Nie każdy uraz prowadzi do jej rozwoju, ale zwiększa ryzyko jej powstania, szczególnie nieleczone urazy.
Ważną i niedoceniana przyczyna są kwestie emocjonalne a dokładnie stres towarzyszący codziennemu życiu i pracy. Szyja, obręcz barkowa, głowa są nadawcami i jednocześnie odbiorcami emocji. Przewlekły stres jest niezwykle silnym stymulantem napięcia, ograniczenia ruchomości i spadku elastyczności, co prowadzi do powstania dolegliwości. Brak uwolnienia tych stanów może nawet doprowadzić do wtórnego uszkodzenia krążka międzykręgowego poprzez ciągłą jego kompresję i dehydratację.
Ostatnią w tym zestawieniu przyczyną są niezdiagnozowane choroby somatyczne i współwystępujące np. problemy z okluzją i zaburzeniami w stawach skroniowo-żuchwowych, bruksizm- zgrzytanie zębami, które w sposób subkliniczny będą dawały dolegliwości bólowe kręgosłupa szyjnego i głowy nie prowokując innych objawów właściwych dla siebie. Stawy skroniowo-żuchwowe ze względu na połączenia anatomiczne i funkcjonalne są niezwykle częstym, aczkolwiek niedocenianym czynnikiem prowokującym ból głowy i odcinka szyjnego kręgosłupa. W przypadku chorób organów i układów ciała mamy do czynienia z bólami rzutowanymi pochodzącymi nawet z odległych rejonów ciała lub z narządów wewnętrznych: płuc, serca, tarczycy.
Jak widać po tym opisie przyczyn, są one zróżnicowane i mogą stanowić problem diagnostyczny od którego rozwiązania zależy właściwe leczenie osteopatyczne lub specjalistyczne.
Na czym polega leczenie osteopatyczne w Centrum Medycyny Osteopatycznej?
Jak w przypadku wszystkich schorzeń, do leczenia bólu głowy i szyi podchodzimy bardzo indywidualnie. Naszym pierwszym zadaniem jest przeprowadzenie wywiadu oceny zgromadzonej dokumentacji medycznej oraz oceny fizykalnej w celu dokładnego ustalenia, co jest przyczyną bólu szyi, jego lokalizacji, nasilenia i określenia dolegliwości współtowarzyszących. Mamy duże doświadczenie w leczeniu pacjentów z bólem szyi. Podczas leczenia koncentrujemy się na leczeniu pierwotnej przyczyny bólu.
Dlatego rzadko skupiamy się wyłącznie na kręgosłupie szyjnym, jako izolowanej okolicy. Wiemy, że model tensegracyjny pokazuje, że wszystko ze wszystkim jest połączone więc badamy cały kręgosłup i odległe okolice, gdzie często możemy odnaleźć dodatkowe struktury przyczyniające się do powstania i nawrotów bólu szyi np. blizny, przebyte złamania.
Osteopatia to delikatna, praktyczna metoda leczenia bólu szyi i głowy. Osteopatia wykorzystuje różnorodne techniki łagodzenia stanu zapalnego, przywracania przepływu krwi i fizjologicznego ruchu w stawach oraz elastyczności w tkankach miękkich. Dopasujemy siłę dotyku i dobieramy odpowiednie techniki do pacjenta np.: mobilizację, inhibicje, uwalnianie pozycyjne, haczykowanie, kompresję ischemiczną, manipulację do poziomu indywidulanej tolerancji i akceptacji pacjenta. Naszym celem jest przywrócenie człowieka na drogę powrotu do zdrowia i cieszenie się czynnościami, które są ważne dla pacjenta oraz wykonywania ich bez bólu i dyskomfortu.
Wspólnie przyglądamy się czynnikom związanym ze stylem życia i identyfikujemy potencjalne działania lub czynniki wyzwalające ból szyi oraz opracowujemy kompleksowy plan powrotu do zdrowia, obejmujący odpowiednie ćwiczenia, prace manualną, którą można wykonywać w domu pomiędzy wizytami w naszym Centrum Medycyny Osteopatycznej. Zmiany związane z prowadzonym leczeniem postępują na bieżąco, ale uzależnione są od czasu trwania problemu, jego zaawansowania, nasilenia, rodzaju, zdolności do regeneracji, chorób współtowarzyszących, zaangażowania samego pacjenta w proces terapeutyczny i stosowanie profilaktyki.
Należy również pamiętać, że ból szyi i głowy może dotyczyć osób w każdym wieku; dzieci, młodzieży, osób starszych a nie zawsze jest to spowodowane starością, stad dbałość o ten rejon ciała jest szczególnie ważne dla każdego człowieka.
Jeśli potrzebują Państwo wsparcia w tych objawach i problemach zapraszamy serdecznie do naszego Centrum Medycyny Osteopatycznej.
