Przyczyn dolegliwości bólowych kręgosłupa szyjnego jest wiele, stąd Dyplomowany Osteopata przeprowadza szczegółowy wywiad, badanie nerwów, stawów i mięśni oraz narządów dla precyzyjnego określenia źródła bólu. Dodatkowym elementem jest diagnostyka różnicowa związana z możliwymi chorobami powiązanymi z bólami szyi.
Zmiany zwyrodnieniowe jako przyczyna bólu szyi
Postępujące zmiany zwyrodnieniowe występują w kręgosłupie szyjnym u wszystkich ludzi. Najczęściej dotyczą osób dorosłych oraz starszych i niekoniecznie musza być związane z wiekiem. Częściej zależą od występowania różnego rodzaju chorób, wykonywanych czynności, diety, urazów, budowy ciała. Krążek międzykręgowy ulega dehydratacji i staje się cieńszy, co pozwala sąsiadującym kręgom zbliżyć się do siebie, zawężając otwory międzykręgowe. Dochodzi do ucisku na struktury naczyniowo-nerwowe, tkanek miękkich, co prowokuje ból. Zmiany zwyrodnieniowe dotyczą zarówno krążka międzykręgowego jak i stawów kręgosłupa.
W rezultacie zwyrodnienia dysku część pierścienia włóknistego ma tendencje do pękania i jądro miażdzyste ma tendencję do „wybrzuszania się”, modelowania worka oponowego. W sytuacji zaawansowanego zwyrodnienia krążek ma predyspozycje do tworzenia wypukliny, przepukliny a nawet sekwestru. Ponieważ trzony kręgów zaczynają się do siebie zbliżać, następuje zwiększone zużycie stawów kręgosłupa, zwłaszcza stawów międzykręgowych, stawów międzywyrostkowych i brzegów trzonów kręgów, co powoduje stopniowe tworzenie się wyrośli kostnych tzw. osteofitów.
Tworzące się osteofity wcale nie muszą, ale mogą być źródłem bólu kręgosłupa szyjnego, ale tylko w sytuacji, gdy konfliktują się z otaczającymi tkankami prowokując ich ucisk i drażnienie struktur nerwowych. Proces ten jest konsekwencją starzenia się i najczęściej zaczyna się w średnim wieku. Czasami nazywa się ją spondylozą. Zdecydowana większość osób z tymi zmianami, nawet jeśli są dość zaawansowane, nie odczuwa bólu ani żadnych innych objawów. Różne zmiany zwyrodnieniowe, uszkodzone krążki międzykręgowe, dyski, ostrogi kostne, są widoczne na zdjęciach rentgenowskich, tomografii komputerowej lub rezonansie magnetycznym kręgosłupa szyjnego u ponad połowy populacji dorosłych.
Zmiany posturalne jako przyczyna bólu szyi
Inną powszechną przyczyną często obserwowaną w Centrum Medycyny Osteopatycznej u pacjentów, którą możemy potwierdzić w badaniach obrazowych jest zaburzenie naturalnej lordozy szyjnej. Polega ona na zwiększeniu krzywizny kręgosłupa szyjnego lub utraty lordozy szyjnej. Może to być spowodowane bólem szyi oraz skurczem mięśni i jest powszechnie obserwowane u osób, które przeciążają statycznie kręgosłup np.: praca przy komputerze lub są po urazie kręgosłupa szyjnego typu „whiplash”. Skurcz mięśni prowadzący do zmiany kształtu lordozy szyjnej jest określany w badaniu klinicznym Dyplomowanego Osteopaty przez tkliwość, zwiększone napięcie mięśni szyi i zmniejszoną ruchomość i elastyczność.
Takie zmiany mogą towarzyszyć również chorobie sąsiednich okolic lub być pochodną chorób wzroku, słuchu lub zaburzeń równowagi prowadzących do niekorzystnych nawykowych pozycji ciała. Może to być również objaw zwyrodnienia krążka międzykręgowego i tym samym powodować pochylenie głowy do przodu. Mięśnie tylnej części ciała muszą pracować mocniej, aby utrzymać głowę w pozycji pionowej oraz mogą być bardziej podatne na zmęczenie i ból przy przedłużonym pochyleniu szyi do przodu stąd ból szyi pochodzenia mięśniowego lub więzadłowego. Jest to zaburzenie posturalne wynikające z zaburzenia równowagi napięć pomiędzy wieloma elementami tworzącymi szyję.
Dochodzi do powstania obronnego napięcia mięśniowego, które zwykle ustępuje samoistnie, chociaż może być uporczywe i długotrwałe, czasem nawet kilka miesięcy. Naturalne procesy gojenia się powstałych procesów zapalnych prowadzą do poprawy u części pacjentów, ale są sytuacje, które wymagają interwencji osteopatycznej. Rolą Dyplomowanego Osteopaty przed podjęciem decyzji o leczeniu jest wykluczenia poważnych patologii i przeciwskazań do leczenia osteopatycznego bólu szyi pochodzenia posturalnego. W tym przypadku przy braku patologii strukturalnych należy wziąć pod uwagę czynniki psychospołeczne oraz emocjonalne zaburzające postawę ciała, które mogą odgrywać istotną rolę w powstaniu bólu szyi. Może to być depresja, lęk, strach, stresory środowiskowe, społeczne i zawodowe.
Ból korzeniowe związane z uciskiem nerwu
Gdy korzeń nerwu szyjnego jest poważnie podrażniony lub ściśnięty, może to powodować ból, drętwienie lub osłabienie wzdłuż ramienia oraz przedramienia i dłoni.
Zakończenia nerwów bólowych znajdują się w różnych strukturach szyi, min. w stawach międzykręgowych oraz w strukturze dysku (pierścienia włóknistego). Gdy te struktury są podrażnione, napięte lub w stanie zapalnym, ból może być przenoszony w górę wzdłuż kręgosłupa do podstawy potylicy, głowy, wywołując ból głowy, między łopatki lub do okolicy klatki piersiowej. Jest to ból rzutowany, który należy odróżnić od bólu korzeniowego, który dotyczy kończyny górnej.
Konkretny dotknięty korzeń nerwowy można określić na podstawie podrażnionych różnych struktur w określonych obszarach tzw. dermatomów, miotomów, wiscerotomów itd. Objawy mogą być nasilane przez ruchy szyi w kierunkach drażniących. Korzeń nerwowy może zostać podrażniony lub ściśnięty przez: osteofity w otworach międzykręgowych, na przebiegu nerwu lub przez wypuklinę, przepuklinę dysku (jądra miażdżystego), przez mięśnie ewentualnie uraz: złamanie, pęknięcie z przemieszczeniem fragmentów kostnych do kanału kręgowego. Incydentem urazowym może być np. złamanie zmęczeniowe, kompresyjne.
Można tego doświadczyć przy stosunkowo natychmiastowym (w ciągu pierwszych 48 godzin) wystąpieniu objawów korzeniowych. Jest to bardzo niebezpieczna sytuacja wymagająca leczenia szpitalnego, operacyjnego przez specjalistę. Większość tych pacjentów wraca do zdrowia po operacji i następnie zastosowanym leczeniu przez Dyplomowanego Osteopatę. Nie wszystkie zespoły korzeniowe wymagają leczenia operacyjnego. Zależy to od przyczyny, lokalizacji, stopnia uszkodzenia, powikłań i decyzji samego pacjenta.
Urazy jako przyczyna bólu szyi
Urazy tkanek miękkich
Urazy tkanek miękkich mogą być wynikiem każdego nagłego nieoczekiwanego ruchu głowy. W przypadku braku jakiegokolwiek urazu kości lub obiektywnego objawu ucisku nerwu, naturalny przebieg tego urazu to okres rekonwalescencji wynoszący 8-12 tygodni. Częstym rodzajem urazu tkanek miękkich jest naciągniecie mięśni i powięzi w urazie „whiplash”. Występuje on po wypadkach samochodowych z uderzeniem w tył pojazdu. Występują one w wyniku nagłych ruchów zgięcia/wyprostu głowy po uderzeniu, co prowadzi do powstania stanu zapalnego tkanek miękkich kręgosłupa szyjnego i powstania obronnego napięcia.
Zdarza się, że taki uraz powoduje pęknięcie dysku (krążka międzykręgowego) i powstanie przepukliny krążka międzykręgowego, co skutkuje uciskiem korzenia nerwowego powodującym ból szyi.
Urazy kostne szyi
Złamania kręgów szyjnych są związane z silniejszymi lub szybszymi mechanizmami i dosyć dużą siłą samego urazu. Urazy kostne ze złamaniami lub podwichnięciami identyfikujemy za pomocą prześwietlenia rentgenowskiego lub tomografii komputerowej. Złamania mogą być niewielkie i stabilne, ale są również złamania niestabilne, wymagające unieruchomienia i operacji. Niestabilność występuje, gdy struktury anatomiczne kręgosłupa nie są w stanie oprzeć się normalnym obciążeniom fizjologicznym; tj. grawitacji lub fizjologicznym ruchom szyi. Nieleczone niestabilne uszkodzenia mogą spowodować uszkodzenie nerwów i rdzenia kręgowego. W praktyce klinicznej większość złamań okazuje się niewielka i ma takie same konsekwencje kliniczne jak urazy tkanek miękkich.
Złamania w obrębie kręgosłupa szyjnego najczęściej obejmują złamania wyrostków kolczystych, złamanie łopatki, złamania kompresyjne kręgów i nieprzemieszczone złamania blaszki granicznej trzonu kręgu oraz złamanie zęba obrotnika. Niektóre z tych złamań są przypadkowe i mogą być objawem przewlekłych zmian zwyrodnieniowych. Zdjęcia rentgenowskie wykonane w przypadku bólu szyi z dowolnej przyczyny mogą zidentyfikować złamanie, a korelacja kliniczna jest wymagana, aby odróżnić przypadkową przewlekłą zmianę zwyrodnieniową od ostrego stanu ze złamaniem.
Cięższe złamania prowadzą do nieprawidłowego ustawienia kręgów względem siebie np. kręgozmyku. Złamania, do których dochodzi w wyniku działania osiowych sił, mogą powodować złamania typu kompresyjnego. Jeśli są niestabilne to istnieje duże ryzyko urazu rdzenia kręgowego. W przypadku każdego urazu szyi spowodowanego zdarzeniem traumatycznym szyję należy unieruchomić i ocenić, aby upewnić się, że nie wystąpią poważne powikłania. Uraz kręgów szyjnych, może skutkować niestabilnością i ryzykiem powikłań neurologicznych. Tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny określą, czy występuje uraz kostny lub więzadłowy. Jeśli są one prawidłowe, zaburzenia czynnościowe szyi potwierdza się za pomocą zdjęć rentgenowskich czynnościowych w ruchu zgięcia i wyprostu.
Wykonuje się je z głową zgiętą do przodu, a następnie odchyloną do tyłu. Zdjęcia rentgenowskie zgięcia i wyprostu mogą nie być możliwe do wykonania w trybie ostrym z powodu bólu tkanek miękkich przy normalnym obrazowaniu. Jeśli występuje niestabilność, wymaga to leczenia chirurgicznego. Zwykłym następnym postepowaniem w takich przypadkach, jest trening funkcjonalny i działanie osteopatyczne, które mają za zadanie wyeliminować ból i inne niekorzystne objawy.
Przewlekłe przeciążenia związane z bólem szyi
Mięśnie, które są słabe, bez treningu funkcjonalnego lub po przebytym uszkodzeniu, mogą łatwiej się męczyć i być źródłem bólu. Może to prowadzić do bólu, gdy głowa jest utrzymywana w pozycji statycznej przez długi czas z napięciem izometrycznym. Mięśnie tylnej części kręgosłupa muszą zapewniać stałą siłę antygrawitacyjną, aby utrzymać pozycję głowy. Powtarzające się ruchy szyi lub długotrwałe niewygodne ułożenie szyi podczas aktywności ruchowej, w miejscu pracy mogą być związane z bólami mięśni odcinka szyjnego.
Ból szyi spowodowany zmęczeniem mięśni jest zazwyczaj samoistnie ograniczający i reaguje na odpoczynek i uelastycznienie mięśni poprzez aktywną terapię ćwiczeniami w treningu funkcjonalnym. Bariery związane z powrotem do zdrowia mogą obejmować strach, pominięcie w diagnostyce poważnego urazu, nieprawidłową interpretację wyników radiografii i wielu innych zmiennych, które mogą wpływać na utrzymywanie się bólu szyi. Każdy specjalista w tym Dyplomowany Osteopata ma obowiązek wykluczyć procesy patologiczne i prawidłowo zidentyfikować sytuację pacjenta w celu zminimalizowania rozwoju powikłań, które mogą wystąpić w wyniku zmian przeciążeniowych tkanek miękkich szyi.
Najczęstszym przeciążeniem szyi związanym z postawą jest powtarzające się prostowanie szyi lub utrzymywanie postawy wyprostowanej lub zgiętej przez dłuższy czas. Zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe szyi mogą sprawić, że pacjent będzie bardziej podatny na przeciążenie szyi podczas częstych powtarzających się ruchów szyi.
Inne przyczyny bólu szyi
Inne przyczyny bólu szyi związane są z bólem barku, ramienia, osłabieniem mięśni ramienia i/lub dłoni i/lub drętwieniem ramienia lub dłoni. Należy je odróżnić od problemów z krążkiem międzykręgowym (dyskiem) i korzeniami nerwowymi.
Są to następujące sytuacje:
– Problemy w systemie stomatognatycznym (czaszkowo-żuchwowo-gnykowym). Problemy ze stawem skroniowo-żuchwowym prowadzą często do pojawianie się problemów z napięciem tkanek miękkich w odcinku szyjnym kręgosłupa. Nie zawsze będzie to ból szyi, ale często ból stawu skroniowo-żuchwowego prowadzi do wtórnego napięcia mięśni w okolicy kręgosłupa szyjnego. Ocena rodzaju dysfunkcji stawu skroniowo-żuchwowego w tej sytuacji jest istotna dla podjęcia właściwej pracy terapeutycznej i połączenia jej z praca ortodontyczną.
– Choroby tarczycy. Każda sytuacja związana z zaburzeniami pracy tarczycy i jej stanem zapalnym może prowokować ból szyi. Choroby tarczycy związane są z zaburzeniami krążenia a zatem istnieje silne powiązanie z napięciem struktur odcinka szyjnego z komponenta naczyniową. Dyplomowany Osteopata zawsze zwraca uwagę na ten związek i jeśli istnieją przesłanki do dodatkowych badań tarczycy wskazuje taki kierunek postepowania.
– Zespół cieśni górnego otworu klatki piersiowej (TOS, Thoracic Outlet Syndrom). Jest to stan, w którym nerwy po wyjściu z kręgosłupa przez otwory łączą się, tworząc splot ramienny i mogą zostać dynamicznie ściśnięte przez mięśnie, więzadła na poziomie C7-Th1 lub żebro szyjne, powodując dyskomfort ramienia i dłoni. Czasami objawy TOS mogą wystąpić z powodu złej postawy.
– Uraz ramienia, barku ramienna prowadzący do urazu trakcyjnego splotu ramiennego, w wyniku, którego uszkodzone zostają pnie lub gałęzie splotu ramiennego. Różni się to od korzeniowego zapalenia nerwów szyjnych, ponieważ w tej sytuacji występuje ogólne osłabienie w ramieniu i obręczy barkowej. Badania przewodnictwa nerwowego może pomóc odróżnić patologie splotu ramiennego od patologii korzeni nerwów szyjnych.
– Uraz nerwów obwodowych w ramieniu lub dłoni, które mogą być uwięzione lub w stanie zapalnym, powodując ból i drętwienie przedramienia i dłoni. Przykładami są: uwięźnięcie nerwu pośrodkowego w obrębie nadgarstka (zespół cieśni nadgarstka), uwięźnięty nerw łokciowy w okolicy łokcia (zespół cieśni łokciowej) oraz obwodowa neuropatia tych nerwów spowodowana cukrzycą.
– Guzy lub infekcje dotyczące kręgosłupa lub szczytu płuca (guz Pancoasta), choć rzadkie, muszą być również brane pod uwagę przez Dyplomowanego Osteopatę w diagnostyce różnicowej pacjenta, który skarży się na uporczywy ból szyi lub ramienia, osłabienie i/lub drętwienie. Fakt, że pacjent z tymi dolegliwościami mógł mieć uraz szyi, nie wyklucza istnienia guza kręgosłupa lub infekcji jako przyczyny objawów. Dlatego wszyscy pacjenci z uporczywym bólem szyi i ramienia, z osłabieniem lub bez osłabienia lub drętwienia, wymagają dokładnego wywiadu klinicznego, badania fizykalnego i odpowiednich badań obrazowych.
– Ból barku. Ból z powodu zwyrodnionego lub uszkodzonego stawu barkowego (ramiennego) często naśladuje ból korzeni nerwowych i może być z nim mylony. Ból barku można odczuwać nad górną częścią barku i nad lub pod mięśniem naramiennym. Ból stawu barkowego może świetnie imitować zespoły korzeniowe szyi i nie należy go mylić z prawdziwa patologia neurologiczną. Najczęstsze przyczyny bólu barku to:
– zapalenie ścięgna stożka rotatorów lub jego zerwanie, zapalenie kaletki podbarkowo-podnaramiennej,
– choroba zwyrodnieniowa stawu barkowego, ramienno-łopatkowego
– zapalenie stawu barkowo-obojczykowego.
Ból spowodowany chorym lub uszkodzonym stawem barkowym można odróżnić w diagnostyce różnicowej, wykonanej przez Dyplomowanego Osteopatę, od bólu korzeni nerwowych odcinka szyjnego kręgosłupa.
– Kręcz szyi u dorosłych to bolesny stan mięśni szyi, który jest również określany jako dystonia szyjna lub kręcz szyi spastyczny. Termin ten był również stosowany unieruchomienia szyi w określonej pozycji. Klinicznie ból występuje, gdy mięśnie szyi są zablokowane w trwałym mimowolnym skurczu, a głowa jest utrzymywana w rotacji i skłonie bocznym. Przyczyną może być niewielki uraz, naciągnięcie z w wyniku gwałtownego skręcenia głowy lub wychłodzenie odcinka szyjnego. Inną przyczyną kręczu szyi jest infekcja. Aby wykluczyć tę etiologię, ważne jest przeprowadzenie pełnego wywiadu. Kręcz szyi jest zazwyczaj ostry i ustępuje po zastosowaniu odpowiedniego leczenia. Często leczenie polega na stosowaniu kołnierza, NLPZ, odpoczynku i działań osteopatycznych. Jeśli objawy i oznaki utrzymują się dłużej, należy wykonać badania obrazowe.
– Niewydolność kręgowo-podstawna. Czasami niewydolność kręgowo-podstawna powodująca zawroty głowy może wystąpić wraz z zaawansowanymi zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa szyjnego i być zapoczątkowana przez powtarzające się lub przedłużające się wyprosty szyi. W tym zaburzeniu dochodzi do dynamicznego ucisku tętnic kręgowych przez zwyrodnieniowe osteofity oraz pojawia się ból szyi. Dotknięta osoba często ma ograniczony wyprost szyi z powodu istniejącej wcześniej zwyrodnieniowej spondylozy. Sytuacja wymaga pilnej konsultacji ortopedyczno-chirurgicznej.
Leczenie bólu szyi. Jak może pomóc Dyplomowany Osteopata?
Po wykluczeniu czerwonych flag, przeprowadzeniu wywiadu, analizie dokumentacji obrazowej i dokumentacji związanej z innymi chorobami oraz ustaleniu ewentualnych przeciwskazań do prowadzenia leczenia osteopatycznego można podjąć odpowiednie działania. W Centrum Medycyny Osteopatycznej polegają one, w zależności od ustalonej przyczyny, na usunięciu drażnienia nerwu i naczynia, likwidacji wzmożonego napięcia mięśniowo-powięziowego i przywrócenia równowagi napięć tkanek miękkich i fizjologicznej ruchomości stawom. Następnie przywraca się właściwe krążenie dla odżywienia tkanek i wsparcia procesów regeneracyjnych oraz drenaż limfatyczny dla likwidacji zastojów limfy.
Ważne są techniki w obrębie układu nerwowego, ponieważ to ten system generuje główne objawy w postaci bólu szyi. Działania te wymagają różnych technik osteopatycznych: inhibicji, technik funkcjonalnych, technik powięziowych, krążeniowych a czasem wisceralnych. Dyplomowany Osteopata zwraca szczególna uwagę na przyczynę bowiem ból szyi jest jedynie objawem a droga jego powstania bywa czasem zagmatwana, ale warta odnalezienia. Stąd spectrum działania osteopaty jest bardzo szerokie i obejmuje całego człowieka i różne układy organizmy, aby odnaleźć pierwotna przyczynę bólu szyi. Ważne w postepowaniu osteopatycznym jest nadanie tkankom odpowiedniej elastyczności, ruchomości stabilności i na końcu siły i wytrzymałości. Dyplomowany Osteopata buduje trwała fundamenty dla likwidacji bólu szyi i wyposaża pacjenta w umiejętności samodzielnej pracy w warunkach domowych.
Jeśli potrzebują Państwo wsparcia w bólu szyi zapraszamy do Centrum Medycyny Osteopatycznej.
