Dlaczego osteopatia zajmuje się bólem w klatce piersiowej? Dyplomowany Osteopata stawia rozpoznanie, diagnozę funkcjonalną oraz wyklucza sytuacje zagrażające życiu i zdrowiu. Zatem ocena funkcji klatki piersiowej, żeber, obojczyka, mostka: ruchomości, napięcie struktur mięśniowo-powięziowych, bolesności żeber, bólu mostka, bolesności mięśni piersiowych, asymetrii, kształtu, torów oddychania, powiązań z innymi okolicami ciała i strukturami, układami jest tu zasadna. Ocenie poddawane są również inne dolegliwości i objawy pochodzące z tej okolicy, ale związane z chorobami innych narządów. Czy na pewno tylko funkcjonalne rozpoznanie ma tu znaczenie?
Tym tematem od zawsze zajmuje się Dyplomowany Osteopata. Umiejętność rozpoznania bólu w klatce piersiowej jest koniecznością w przypadku samodzielnej praktyki. Dlaczego? Ponieważ nie każdy ból klatki piersiowej, ból mostka, ból obojczyka, ból żeber czy ból mięśni w klatce piersiowej pochodzi z uszkodzenia struktury, chorego narządu i nie każdy ból ma swoje podłoże funkcjonalne w narządzie ruchu.
Klatka piersiowa należy do wyjątkowo powiązanej okolicy z innymi narządami, układami organizmu stąd szeroka gama różnych schorzeń prowokujących ból w klatce piersiowej. Jej lokalizacja sprawia, że nawet odległe rejony mogą mieć wpływ na odczucia bolesności wraz z wieloma innymi ogólnymi lub szczegółowymi objawami. Generalnie można podzielić te przyczyny na kilka grup. Możemy wyróżnić schorzenia związane z
- narządem ruchu i przebytymi urazami,
- układem oddechowym,
- układem sercowo-naczyniowym,
- chorobami nowotworowymi,
- układem pokarmowym,
- psychiką i emocjami.
Pacjent, który trafia do gabinetu, przychodzi z bólem, który często trwa już jakiś czas. Są również osoby, które natychmiast poszukują wsparcia po pojawieniu się bólu w klatce piersiowej i wtedy mamy do czynienia z pilna potrzeba oraz w grę wchodzi wiele jednostek chorobowych, które trzeba bezwzględnie wykluczyć przed podjęciem leczenia osteopatycznego i skierować pacjenta do innego specjalisty. Skarga zdrowotna dotyczy najczęściej i głównie narządu ruchu oraz objawów uznawanych, jako internistyczne.
Wnioskowanie kliniczne z postawieniem hipotez diagnostycznych oraz zaproponowanie odpowiedniego postepowania to domena Centrum Medycyny Osteopatycznej. Podczas rozpoznania posługujemy się min.: badaniem ultrasonograficznym, badaniem HRV Heart Rate Variability, badaniem EMG mięśni oraz innymi badaniami. Oczywiście nie jest to jedyny sposób widzenia problemu, ale szeroka perspektywa mobilizuje nas do poszukiwania przyczyny problemu i pełniejszego zrozumienia sytuacji pacjenta z bólem w klatce piersiowej.
Sytuacja pacjenta z bólem w klatce piersiowej na początku nie jest nigdy jednoznaczna, ze względu na proces zapalny, rozprzestrzeniający się w jamach ciała oraz walkę organizmu, autonomicznego układu nerwowego o utrzymanie homeostazy. Często sytuacja jest ograniczona objawami i dopiero badanie podmiotowe, przedmiotowe oraz badania dodatkowe, pozwalają na postawienia rozpoznania i podjęcie leczenia, które i tak ulega modyfikacji w trakcie jego prowadzenia w zależności od objawów i samopoczucia pacjenta. Ważne są pierwszy kontakt z pacjentem, opis dolegliwości, jego postawa ciała, stan emocjonalny. Wywiad szybko jest w stanie ukierunkować działania na właściwe tory, stąd jest niezbędnym elementem, od którego rozpoczyna się diagnostykę bólu w klatce piersiowej.
W diagnostyce osteopatycznej proces myślowy zawsze zmierza do określenia hipotetycznych przyczyn problemów. Zawsze należy je usystematyzować od najbardziej prawdopodobnych do najmniej możliwych i zawsze oparte są o wiedzę medyczną zgodną z wnioskowaniem klinicznym dla odnalezienia zdrowia.
Lista hipotetycznych najczęstszych przyczyn bólu w klatce piersiowej, bólu mostka, żeber, bóli mięśniowych w klatce piersiowej wywołanych zaburzeniami w narządzie ruchu, układzie mięśniowo-powięziowo-szkieletowym.
Najczęstsze przyczyny bólu w klatce piersiowej związane z narządem ruchu:
- złamania żeber, uraz mostka lub obojczyka,
- zespół Tietza,
- wady wrodzone: klatka piersiowa szewska, lejkowata,
- neuralgia międzyżebrowa, półpasiec, neuralgia popółpaścowa,
- przebyte operacje i powstałe blizny, zrosty,
- zespół górnego otworu klatki piersiowej związany z mięśniami pochyłymi,
- ból rzutowany z kręgosłupa szyjnego lub piersiowego połączony ze strukturami mięśniowo-powięziowymi.
Złamanie żebra, uraz mostka lub obojczyka
Do tych sytuacji może dojść bez wątpienia podczas uprawiania sportu, ale również podczas zwykłych codziennych czynności, w zabawie, w pracy, podczas wypoczynku, a nawet w trakcie infekcji podczas kichania, kaszlu (infekcji górnych lub dolnych dróg oddechowych). Sytuacja może dotyczyć zarówno dzieci jak i dorosłych.
Czynniki ryzyka są następujące:
- sterydy wziewne (kortykosteroidy), doustne (sterydy anaboliczne) stosowane w treningu sportowym lub jako leczenie choroby przewlekłej np.: astmy,
- choroba Cushinga (hiperkortyzolemia). Przyczyną jest mikrogruczolak przysadki prowadzący do zespołu Cushinga. W tym przypadku obraz kliniczny pacjenta z bólem w klatce piersiowej, który może powstać w wyniku złamania samoistnego żebra, nakłada się na inne objawy takie jak: osłabienie mięśniowe, zła tolerancja wysiłku fizycznego, ból mięśniowy. W przebiegu choroby Coushinga, która charakteryzuje się min.: otyłością typu centralnego, rozstępami powstającymi w wyniku przybierania na masie ciała, może dojść do złamania żebra w wyniku zaawansowanej osteoporozy.
Złamanie żebra, złamanie mostka lub obojczyka jest bardzo częstym obrażeniem np.: w sportach kontaktowych lub w codziennym życiu. Powstaje najczęściej na skutek uderzenia w klatkę piersiową, stąd bolesność klatki piersiowej. Przyczyną może być też skurcz obronny mięśni piersiowych znajdujących się w tej okolicy. Także przewlekły, nasilony kaszel może spowodować złamanie żebra. Złamanie jednego żebra, pęknięcie mostka nie powoduje z reguły gwałtownych dolegliwości, ale trzeba zawsze liczyć się ze złamaniem lub pęknięciem powolnym lub większej ilości żeber. Większość chorych zgłasza się po kilku dniach z powodu utrzymywania, a nawet narastania bólu, przy ruchach a następnie w spoczynku.
Podczas badania palpacyjnego pacjent odczuwa bolesność a gwałtowny ruch nasila ból w klatce piersiowej.
Leczenie polega na unieruchomieniu złamanej okolicy: orteza, gips, opatrunek, stabilizator. W skrajnych, skomplikowanych przypadkach należy wykonać zabieg operacyjny z wewnętrzna stabilizacją. Po wyleczeniu złamania wdrożona zostaje praca osteopatyczna polegająca na przywróceniu elastyczności tkanki, jej wytrzymałości, optymalnego, fizjologicznego napięcia struktur mięśniowo-powięziowych, ruchomości tkanek, stawów i optymalnego krążenia, odżywienia dla procesów regeneracji, likwidacji zastojów limfatycznych i normalizacji autonomicznego układu nerwowego.
Zespół Tietza (Tietzego) jako przyczyna bólu klatki piersiowej
Kolejną sytuacją jest zespół Tietza (Tietzego), który jest stosunkowo rzadkim schorzeniem, najczęściej występującym u ludzi młodych (do 35 roku życia). Zespół Tietza (Tietzego) jest łagodną, samoograniczającą się artropatią. Choroba charakteryzuje się nagłym lub stopniowo narastającym bólem w klatce piersiowej, tkliwością a nawet bólem chrząstek żebrowo-mostkowych (najczęściej 2-3), najczęściej jednostronnie. Czasem obejmuje stawy mostkowo-obojczykowe lub połączenia części chrzęstnej i kostnej żeber najczęściej drugiego i/lub trzeciego żebra.
Niekiedy widoczny jest obrzęk obejmujący w/w stawy po jednej stronie. Zmiany obrzękowe nie mają ropnego charakteru. Ból tej okolicy może promieniować do barku i ramienia dając ból barku. Możemy odnaleźć częste punkty spustowe, punkty bólowe okolicy mięśni piersiowych i mięśni międzyżebrowych. Ważne jest to, że ból nasila się podczas głębokiego oddychania, kichania, kaszlu, wysiłku, ruchów skrętnych tułowia.
Diagnostyka zespołu Tietza (Tietzego) opiera się na badaniu fizykalnym (wzrost tkliwości palpacyjnej w obrębie zajętego stawu, przedniej, bocznej lub tylnej ściany klatki piersiowej), badaniach laboratoryjnych (zwiększenie parametrów stanu zapalnego, leukocytozę, białko C-reaktywne (CRP), OB, podwyższoną temperaturę ciała do 38°C). W sytuacjach niepewnych wykonuje się badania obrazowe: USG, MRI, scyntygrafia szkieletu w celu postawienia prawidłowej diagnozy.
Najczęściej stosowaną metodą jest obrazowanie ultrasonograficzne, które pokazuje obrzęk tkanek miękkich w miejscu toczącego się procesu zapalnego. Z kolei rezonans magnetyczny (MRI) bardzo dokładnie ukazuje zmiany zapalne w otaczającej tkance tłuszczowej wraz z obrzękiem szpiku kostnego powodujących ucisk i kompresję powierzchni stawowych tworzących staw. U pacjentów powyżej 35. roku życia, zgłaszających ból w klatce piersiowej, chorobę wieńcową i/lub chorobę układu sercowo-oddechowego w wywiadzie przed rozpoznaniem zespołu Tietza (Tietzego), standardowo wykonuje się EKG i zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej w celu wykluczenia tych schorzeń.
Powyższe badania pozwalają na różnicowanie zespołu Tietza (Tietzego) z zapaleniem chrząstek żebrowych, w którym widoczne są istotne zmiany zapalne w obrębie struktury żeber Nie stwierdza się zmian destrukcyjnych w chrząstce i kości. Zespołowi Tietza (Tietzego) mogą dodatkowo towarzyszyć objawy dermatologiczne, takie jak ropowica dłoni i stóp oraz łuszczyca W diagnostyce różnicowej zespołu Tietza (Tietzego) bierze się pod uwagę zapalenie chrząstek żebrowych (costochondritis), zespoły wieńcowe oraz zmiany zapalne w obrębie płuc i opłucnej.
Najczęściej stosuje się zachowawcze metody leczenia: środki przeciwbólowe i niesteroidowe leki przeciwzapalne, a w niektórych przypadkach zabiegi operacyjne polegające na resekcji chrząstki lub iniekcje roztworem lignokainy w połączeniu ze sterydem. Zalecane są również rozgrzewające okłady na bolesne miejsce oraz ograniczenie aktywności fizycznej na pewien czas. Leczenie wyżej wymienionymi metodami należy kontynuować do całkowitego ustąpienia bólu. Przeciętnie objawy ustępują po 1–2 tygodniach takiego leczenia. W rzadkich przypadkach ból może pozostać przewlekły.
Dla zapobiegania tej sytuacji wprowadza się techniki osteopatyczne dla złagodzenia bolesności poprzez poprawę krążenia oraz przepływu limfy w tej okolicy i utrzymanie elastyczności klatki piersiowej i struktur z nią związanych: żeber, obręczy barkowej, kręgosłupa. W pracy osteopatycznej tej okolicy należy przywrócić właściwa prace klatki piersiowej dla utrzymania funkcji krążeniowo-oddechowej.
Wady wrodzone powodujące ból klatki piersiowej.
Klatka piersiowa zapadnięta lub lejkowata
Jedną z najczęściej spotykanych wad wrodzonych jest klatka piersiowa zapadnięta lub lejkowata. Jest to wrodzone zniekształcenie klatki piersiowej, żeber i mostka, które rosnąc nieprawidłowo, przedstawiają wklęsły lub zapadnięty wygląd przedniej ściany klatki piersiowej. Częstość występowania klatki piersiowej lejkowatej szacuje się na około 1 na 300-400 urodzeń, stosunek płci męskiej do żeńskiej 3:1. Często sytuację obserwuje się przy urodzeniu, ale ponad 90% historii diagnozuje się do ukończenia pierwszego roku życia. Oczywiście inną sytuacja są późne wykrycia, które należą do rozwojowych wad postawy u dzieci i młodzieży związanych z okresem dojrzewania i skokami wzrostowymi, brakiem profilaktyki i zaburzeniami odżywiania. Podobnie u dorosłych w wyniku różnych chorób może dojść do rozwoju klatki piersiowej lejkowatej.
Najczęściej pogorszenie stanu klatki piersiowej i pojawienie się objawów deformacji często zgłaszane jest, gdy dochodzi do szybkiego wzrostu szkieletu we okresie dorastania. Zdarza się często, że tego rodzaju sytuacja jest zauważona dosyć późno dopiero, gdy pojawi się ból klatki piersiowej, ból mostka, lub ból żeber. Wygląd klatki piersiowej może stanowić problem dla dziecka i dorosłego nie tylko estetyczny, ale również fizyczny. Problemy z poczuciem własnej wartości i postrzeganiem obrazu ciała są często zgłaszane u pacjentów. Problemy emocjonalne w tej sytuacji są częstym zjawiskiem.
Wzrost kości i chrząstki klatki piersiowej jest nieprawidłowy i zazwyczaj dotyczy 4-5 żeber po obu stronach mostka. Najczęściej dolna trzecia część mostka jest bardziej dotknięta, a górna trzecia część może wyglądać normalnie. Często towarzyszy temu kompensacyjne przednie rozszerzenie dolnych żeber oraz występuje skolioza, która nie musi mieć bezpośredniego związku z obecnością klatki piersiowej lejkowatej. To ból klatki piersiowej może prowokować pozycję nawykową asymetryczną prowadzącą do powstania skoliozy.
Wizualnie każda taka wada jest inna. Można zaobserwować zmiany od łagodnych do bardzo ciężkich, ze znaczną asymetrią stron ciała. Precyzyjny mechanizm powodujący ten nieprawidłowy wzrost kości i chrząstki nie jest znany. Nie stwierdzono, aby był to problem genetyczny, ale obserwuje się rodzinne występowanie deformacji klatki piersiowej. Choroba ta jest związana z zespołem Marfana i zespołem Polanda.
Obserwuje się przemieszczenie i rotację serca. Możemy dostrzegać nieprawidłowe dźwięki ze strony serca jak i płuc ze względu na zmniejszenie objętości wewnątrz klatki piersiowej oraz duszność podczas wysiłku z powodu zmniejszenia rezerwy płucnej. Dotyczy to najczęściej osób dorosłych a nie dzieci. W postawie ciała można zauważyć zaokrąglenie pleców i wysunięcie barków do przodu. Taki kształt kręgosłupa zagłębia klatkę piersiową lejkowatą i może powodować problemy bólowe kręgosłupa, które wynikają ze złej postawy i destabilizacji funkcji kręgosłupa. Korygowanie tej postawy jest dość trudne, nawet po udanej korekcji operacyjnej dużej wady klatki piersiowej lejkowatej. Operacyjna naprawa klatki piersiowej lejkowatej zdecydowanie prowadzi do poprawy czynności serca
Przyczyna klatki piersiowej lejkowatej jest nieznana. Prawdopodobnie wynika z zaburzenia rozwoju układu mięśniowo-szkieletowego szczególnie chrzęstnej części żebra. Nieprawidłowości morfogenezy i wzrostu żeber są prawdopodobnymi przyczynami powstania klatki piersiowej lejkowatej i klatki piersiowej kurzej.
Dotychczas nie udało się wypracować metod leczenia nieoperacyjnego, które mogłyby skorygować poważne deformacje klatki piersiowej lejkowatej, ale z powodzeniem stosuje się podejście osteopatyczne w początkowych stadiach rozwoju tej choroby oraz likwidacji bólu klatki piersiowej. Osteopatia w tej sytuacji wykorzystuje wiele technik funkcjonalnych, mięśniowo-powięziowych, strukturalnych do korekcji zaburzeń napięcia, łagodzenia dolegliwości i tworzenia właściwych warunków do poprawy funkcji klatki piersiowej. Dyplomowany osteopata stosuje techniki ukierunkowane na poprawę torów oddychania oraz zrównoważenie pracy przepony oddechowej wraz z innymi przeponami organizmu: dna miednicy, górnego otworu klatki piersiowej, rozluźnienia kręgosłupa w odcinku szyjnym, piersiowym i lędźwiowym oraz właściwego ustawienia miednicy i barków.
W leczeniu ortopedycznym stosuje się ortezy zewnętrzne korygujące postawę i kształt kręgosłupa.
Najczęściej korekcję operacyjną u pacjentów wykonuje się, gdy występuje klatka piersiowa lejkowata i upośledzenie układu sercowo-płucnego. Najczęstszym celem w naprawie operacyjnej klatki piersiowej lejkowatej jest korekcja deformacji klatki piersiowej.
Bardzo ważna po operacji jest prawidłowa postawa oraz zaleca się również unikanie zginania bioder i garbienia się przez pierwszy miesiąc. Regularna aktywność jest wskazana a dla zmniejszenia bólu i poprawy mobilności stosuje się techniki manualne, osteopatyczne. Dźwiganie, sporty siłowo-wytrzymałościowe, sporty kontaktowe nie są dozwolone w ciągu pierwszych miesięcy po operacji. Po 3 miesiącach większość pacjentów powraca do normalnych aktywności. Dopasowanie poziomu aktywności jest indywidualne i zawsze odbywa się po przeprowadzonym procesie osteopatycznym.
Klatka piersiowa kurza
Klatka piersiowa wypukła, „klatka piersiowa kurza”, podobnie jak klatka piersiowa lejkowata, jest wrodzoną deformacją prowadzącą do bólu klatki piersiowej. Schorzenie to charakteryzuje się wysunięciem mostka, żeber, czasem obojczyka do przodu. W sytuacji, gdy rękojeść mostka jest wysunięta do przodu, taką deformację nazywa się „piersią gołębia”. W tych odmianach mamy również do czynienia z wypukłością chrzęstno-mostkową, gdzie to trzon mostka przoduje. Deformacja tego typu może być symetryczna lub jednostronna i obejmować różne elementy tworzące klatkę piersiową.
Wadę klatki piersiowej kurzej zazwyczaj rozpoznajemy najczęściej w okresie dojrzewania, gdy występują intensywne skoki wzrostowe. Można ją rozpoznać już u 10-cio latka, ale największe zaburzenia wzrostowe z tą deformacją i pojawieniem się bólu klatki piersiowej obserwujemy u młodzieży w wieku 16 lat i następnie po ukończeniu wieku dojrzałości u dorosłych już kobiet i mężczyzn. Schorzenie często bywa bezobjawowe, ale gdy pojawiają się objawy to maja szczególnie agresywny charakter bólowy a pacjenci szukają leczenia nie tylko ze względów kosmetycznych, ale chcą uśmierzyć bolesność. Inne objawy związane z klatką piersiowa kurzą obejmują duszność, przyspieszony oddech podczas wysiłku i zwiększoną męczliwość, przyspieszoną akcję serca, tkliwość w miejscu wypukłości, zmniejszoną wytrzymałość układu oddechowego z jego elementami, ponieważ elastyczność ściany klatki piersiowej jest zmniejszona.
Przyczyny powstanie tej wady nie są dokładnie poznane chociaż uważa się, że, spowodowana może być zaburzonym wzrostem chrząstki żebrowej, podobnie jak w przypadku klatki piersiowej wklęsłej, lejkowatej. Znaczna część pacjentów prezentuje historią rodzinną wady lub deformacji klatki piersiowej.
Badania pokazują, że klatka piersiowa kurza występuje u 0,06% urodzeń, a częstości jej występowania u młodzieży to 1 na 1000. Częściej chorują płeć męska niż kobiety (4:1).
Schorzenie to często współwystępuje min.: ze skoliozą, zespołem Marfana, wypadaniem płatka zastawki mitralnej, zespołem Morquio, zespołem Noonan i wrodzoną łamliwością kości. Niektóre badania wykazały związek z astmą lub przewlekłym zapaleniem oskrzeli.
Leczenie klatki piersiowej kurzej obejmuje trzy podejścia: orteza ortopedyczna, operacja korygująca deformację i leczenie zachowawcze, osteopatyczne stosowane samodzielnie lub jako wspomaganie leczenia ortezą i przygotowanie przed operacją i równoważenie po operacji.
Klatka piersiowa kurza jest bardziej podatna na poprawę przy stałym stosowaniu ortezy zewnętrznej, ponieważ zewnętrzny ucisk mostka i przednich żeber przez ortezę może dać powolną, systematyczną korekcję deformacji. Ortezy ortopedyczne pozwalają osiągnąć zadowalające pacjentów wyniki i często pozwalają uniknąć operacji. Ortezy używane są nawet do 24 godzin dziennie, w zależności od stopnia deformacji i występującej bolesności klatki piersiowej. Neurochirurgiczna procedura wydaje się najskuteczniejsza dla korekcji szczególnie, gdy jest stosowana przed przyspieszeniem wzrostu kośćca, a mniej skuteczna w dorosłym życiu ze względu na zmianę elastyczności klatki piersiowej i ostateczne uformowanie kości. Wymaga to wtedy długiego okres leczenia, a postęp korekcji jest powolny.
Osteopatia pozwala łagodzić ból klatki piersiowej, likwidować asymetrię różnych okolic ciała, równoważyć napięcia mięśniowo-powięziowe oraz korygować postawę pacjenta koncentrując się na układzie oddechowym, krążenia i neurologicznym dla zmiany w układzie mięśniowo-szkieletowym. Poprzez prace na strukturach poprzecznych- przeponach ciała, Dyplomowany Osteopata przywraca optymalny oddech, rytm serca poprzez pracę na układzie autonomicznym i nerwie błędnym (X nerw czaszkowy). Najważniejszym elementem pracy w Centrum Medycny Osteopatycznej jest likwidacja bólu klatki piersiowej i struktur z nią związanych: bólu żeber, bólu mostka.
Istnieje wiele rodzajów operacji, które polegają na mechanicznej korekcji i zastosowaniu wewnętrznej stabilizacji w postaci prętów. Pręt jest pozostawiany na miejscu przez około 2 lata, a następnie usuwany.
Diagnozę klatki piersiowej kurzej stawia się na podstawie badań obrazowych oraz oceny wizualnej.
Rokowanie dla pacjentów ze zdiagnozowaną klatką piersiową kurzą jest optymistyczne i pacjenci dobrze reagują na podejmowane leczenie i łagodzenie bólu. Leczenie pozwala na ograniczenie występowania objawów, łagodzenie tych istniejących i ogólnie długoterminowe korzystne skutki dla zdrowia i aktywności człowieka.
Często pomijanym aspektem leczenia klatki piersiowej kurzej jest psychologiczny komponent i jego wpływ na emocjonalność pacjenta. Każdy pacjent tworzy własne strategie radzenia sobie z sytuacją: od unikania do wysokiej aktywności i zaangażowanie się w działania poprawiające kosmetykę wady.
Pacjent powinien otrzymać informacje dotyczące klatki piersiowej kurzej od swojego lekarza i powinien być zachęcany do zadawania pytań i wątpliwości dotyczących swojego stanu oraz dostępnych opcji leczenia. W każdym przypadku pacjent powinien zostać skierowany do specjalisty, z ustaleniem indywidulanego procesu leczenia.
Neuralgia Popółpaścowa
Półpasiec jest pierwotną chorobą zakaźną wywoływaną przez wirusa ospy wietrznej i półpaśca (VZV Varicella Zoster Virus), po której przebyciu i zagojeniu zmian skórnych wirus przemieszcza się do zwojów rdzeniowych korzeni grzbietowych, zwojów nerwów czaszkowych i rogów tylnych rdzenia kręgowego, gdzie bytuje utajony, nieaktywny przez wiele lat. U osób o osłabionej odporności, zwłaszcza u pacjentów nowotworowych, w trakcie lub po infekcji wirus może ponownie się uaktywnić, wywołując półpasiec, stan zapalny z obrzękiem, ból klatki piersiowej, ból żeber, ból mostka, ból w przestrzeniach międzyżebrowych- neuralgia międzyżebrowa, ograniczenie funkcji klatki piersiowej, tułowia i okolic przyległych: obręczy barkowej, kręgosłupa, jamy brzucha. Obszar objęty wirusem obejmuje obszar unerwiony przez gałęzie nerwów czuciowych jednego lub wielu dermatomów rdzeniowych lub nerwu trójdzielnego, jednej połowy ciała, (tułowia lub głowy rzadziej kończyn), głowy.
Dominującym objawem w fazie ostrej jest ból o charakterze piekącym z towarzyszącymi zaburzeniami czucia w dermatomach związanych z unerwieniem korzeniowym np.: neuralgia międzyżebrowa. W sytuacji nieleczonej może przeobrazić się w ból przewlekły, neuralgię. Pacjenci z bólem neuropatycznym wykazują wyższy stopień natężenia bólu, mają znacząco niższą jakość życia, stosują więcej środków przeciwbólowych, zgłaszają mniejszą ulgę w dolegliwościach w wyniku leczenia Dodatkowymi objawami u pacjenta są: swędzenie, przeczulica lub niedoczulica, ogólne złe samopoczucie, bóle głowy, gorączka. Pęcherzyki pojawiają się po kilku dniach od zakażenia na przebiegu unerwienia dermatomalnego.
Pęcherzykowe wykwity na skórze często goją się w ciągu 3–5 tygodni, pod warunkiem, że nie dojdzie do wtórnego zakażenia bakteryjnego. Gdy zmiany skórne ulegną zagojeniu się, pomimo ustąpienia tych objawów dolegliwości bólowe mogą się utrzymywać w postaci przewlekłego zespołu bólowego, neuropatycznego o różnym stopniu natężenia. Pacjenci najczęściej opisują spontaniczny ból półpaścowy, neuropatyczny jako: stały lub przerywany, czasem o charakterze napadowym, palący, piekący, pulsujący lub ostry, strzelający, jak „dźganie nożem”, mocno uciążliwy.
Szczególnymi postaciami są: półpasiec oczny, półpasiec uszny, półpasiec rozsiany, półpasiec nawracający.
Częstość występowania półpaśca wynosi średnio 4/1000 i zwiększa się w populacji dorosłych szczególnie seniorów. Badania pokazują, że w ciągu życia 10–20% populacji zachoruje na półpasiec.
Badanie przedmiotowe polega na oglądaniu, palpacji i ocenie klinicznej. Na tej podstawie stawia się rozpoznanie półpaśca.
Na podstawie czasu trwania objawów skórnych szybko można postawić rozpoznanie różnicując półpasiec z zapaleniami skóry, ospą, opryszczką (HSV), trądzikiem, liszajem pospolitym.
Czynniki ryzyka to min.: cukrzyca, niedobory odporności, nie chorowanie w przeszłości na ospę wietrzną oraz kontakt z chorym w fazie aktywnej. Półpasiec przebiega z zaostrzeniami spowodowanymi przez zimną, deszczową pogodę i stres. Neuropatia zwykle nasila się w godzinach wieczornych i w nocy. Dochodzi również do zaburzeń czucia typu alodynii (ból prowokowany przez dotyk), hiperalgezji (nadwrażliwości bólowej na bodźce mechaniczne i termiczne, np. kontakt skóry zmienionej chorobowo z ubraniem) i hipoestezji (osłabienia czucia dotyku i temperatury).
Leczenie chorego zależy od czasu trwania zespołu bólowego i rodzaju zgłaszanego bólu.
Jeżeli u chorego występuje alodynia lub hiperalgezja na bodźce, zaleca się leczenie lidokainą, powierzchniowo kapsaicyną, kwasem acetylosalicylowym.
Stosuje się również blokady układu współczulnego, blokady zewnątrzoponowe.
W leczeniu farmakologicznym wykorzystuje się leki przeciwdepresyjne, przeciwdrgawkowe lub opioidy.
Wyróżnia się następujące metody niefarmakologiczne leczenia bólu neuropatycznego: przezskórna stymulacja nerwu, akupunktura, laseroterapia, miejscowe oziębianie, stymulacja rdzenia kręgowego, terapie manualną, techniki osteopatyczne. Leczenie osteopatyczne polega na zmniejszaniu stanu zapalnego, aktywacje układu odpornościowego, limfatycznego, poprawę krążenia i zmniejszaniu bólu klatki piersiowej.
Przebyte operacje i powstałe blizny, zrosty jako przyczyna bólu klatki piersiowej
Każde cięcie chirurgiczne oraz następnie szycie, klejenie lub naturalny proces gojenia pozostawiają ślad w postaci blizny, która będzie wymagała odpowiednich działań zmierzających do przywrócenia jej prawidłowej ruchomości, elastyczności i oddzielenia jej od otaczających tkanek. Ważne jest również zapobieganie ewentualnym zrostom na poziomie gojących się tkanek, które najczęściej są przyczyną bólu, w tej sytuacji bólu w klatce piersiowej.
Osteopatia poświęca dużo uwagi bliznom ze względu na ich inwazyjny charakter i negatywną ingerencję w integralność ciała. Blizna może skutecznie wyłączyć a co najmniej ograniczyć prawidłową funkcję narządu. Klatka piersiowa a w niej serce, płuca szczególnie nie toleruje takich sytuacji, co objawia się najczęściej bólem a czasem pojawiają się objawy sercowo-naczyniowo-płucne. Narządy te są ze sobą ściśle powiązane i wzajemnie na siebie wpływają kształtując zdrowie. Od ich optymalnej niezaburzonej funkcji zależą inne układy i narządy organizmu.
Blizna na poziomie klatki piersiowe po przebytych operacjach lub urazach jest dużym zagrożeniem dla ich prawidłowej funkcji. Dyplomowany Osteopata wykorzystuje wiele technik limfatycznych, drenażu, mięśniowo-powięziowych, fibrolizy za pomocą haczykowania, funkcjonalnych, inhibicji, mobilizacji tkanek do uwolnienia zrostów. Przemiany kolagenu, zmiany ukrwienia, proliferacji tkanki, zmiany jej naprężenia, elastyczności następujące po działaniach osteopaty są pożądanym kierunkiem gojenia się blizny i zapobieganie bliznowcom, zrostom, które są przyczyną bólu.
Zespół górnego otworu klatki piersiowej prowokujący ból klatki piersiowej
Zespół górnego otworu klatki piersiowej (TOS) obejmuje kompresję powodującą ból, podrażnienie a nawet uraz struktur naczyniowo-nerwowych, podczas przechodzenie przez trzy wąskie drogi pomiędzy podstawą szyi a ramieniem i pachą. Najważniejszym z nich jest trójkąt mięśni pochyłych znajdujących się w dole nadobojczykowym utworzony przez mięsień pochyły przedni, mięsień pochyły środkowy z tyłu i przyśrodkową powierzchnię pierwszego żebra od dołu. Przestrzeń ta nie ma dużych wymiarów i staje się jeszcze mniejsza podczas wykonywania niektórych ruchów w obrębie barku.
Czynnikami dodatkowo prowokującymi zwężenie są wzmożone napięcia powięziowe, żebro szyjne i zaburzenia napięcia mięśni klatki piersiowej i obręczy barkowej. Drugim krytycznym regionem jest trójkąt żebrowo-obojczykowy utworzony przez obojczyk z przodu, pierwsze żebro przyśrodkowo z tyłu i górną granicę łopatki bocznie z tyłu. Trzecim i najmniejszym, ale nie mniej ważnym jest okolica wyrostka kruczego łopatki w okolicy ścięgna mięśnia piersiowego mniejszego.
Zespół TOS o pochodzeniu neurologicznym jest rzadki. Jest to jednostronne zaburzenie występujące głównie u kobiet pomiędzy okresem dojrzewania a 50 rokiem życia. Często jest związane z anomalią kostną, taką jak żebro szyjne lub powiększony wyrostek poprzeczny C7. Rozpięta powięź pomiędzy tymi kostnymi elementami a pierwszym żebrem odcinka piersiowego powoduje rozciągnięcie proksymalnej części dolnej lub przedniej pnia splotu ramiennego. Prowokuje to objawy zaburzeń ruchowych min.: osłabienie mięśni dłoni i przedramienia ze znacznym zanikiem mięśni kłębu kciuka. Pacjenci odczuwają okresowy ból w klatce piersiowej, ramieniu pośrodkowo, przedramieniu i palcach 1-3, Dochodzi do osłabienia i spadku wytrzymałości mięśni tych okolic i zaburzenie ich funkcji.
Następny rodzaj zespołu górnego otworu klatki piersiowej prowokujący ból w klatce piersiowej ma pochodzenie tętnicze (naczyniowe). Jest to rzadkie, jednostronne zaburzenie rozpoznawane u młodych dorosłych kobiet i mężczyzn. Charakteryzuje się dużą anomalią kostną, w postaci całkowicie uformowanego żebra szyjnego a czasem zniekształconym pierwszym żebrem. W wyniku ucisku na tętnicę podobojczykową dochodzi do turbulentnego przepływ krwi prowadząc do powstania tętniaka, w którym może utworzyć się skrzep a on rozprzestrzeniając się zamyka mniejsze naczynia. Ta sytuacja zagraża niedokrwieniem najczęściej w obrębie kończyny górnej czasem tułowia, które z kolei może powodować różnorodne objawy: od bólu do martwicy tkanek.
Inny TOS ma pochodzenie żylne (naczyniowe). Znane jest jako „zespół zakrzepicy wysiłkowej” i „choroba Pagetvona- Schroetteradotyka. Pojawia się u dorosłych i jest spowodowane samoistną zakrzepicą żyły podobojczykowej i/lub pachowej, po jednej stronie. Objawy pojawiają się nagle po długotrwałym wysiłku, pracy kończyna górną, powodując obrzęk, zasinienie i bolesność. Może przenosić się na tułów.
Ostatnim i niezwykle niebezpiecznym zdarzeniem jest urazowy neuro-naczyniowy TOS.
Spowodowane jest urazem obojczyka, najczęściej złamaniem środkowej części trzonu w wyniku, którego dochodzi do uszkodzenia bliższej części tętnicy pachowej, żyły pachowej i splotu ramiennego pojedyńczo lub w dowolnej kombinacji. Można wyróżnić trzy mechanizmy urazu:
- ucisk lub rozerwanie naczyń krwionośnych i nerwów w wyniku złamania,
- rozszerzający się krwiak uciska splot ramienny, pierwotne uszkodzenie naczyń krwionośnych,
- w wyniku dużego ucisku lub niespodziewanego ruchu odłamów złamanego obojczyka dochodzi do opóźnionego uszkodzenie naczyń krwionośnych i/lub włókien nerwowych.
Objawy mogą być obecne w miejscu złamania, w obrębie klatki piersiowej z promieniowaniem do łopatki, szyi oraz w dystalnej części kończyny górnej. Objawy obejmują bolesność, pieczenie, kłucie, drętwienie, zaburzenie czucia na podanym obszarze, widoczną deformację kostną w postaci masy tkanki pod uszkodzoną częścią obojczyka lub szmer na tętnicy (np. tętniak rzekomy).
Osteopatia znajduje zastosowanie w sytuacjach czynnościowych związanych z zaburzeniem napięcia struktur mięśniowo-powięziowych a pozostałe sytuacje wymagają bezwzględnej interwencji innych specjalistów w celu dobrania odpowiedniego postępowania leczniczego.
W badaniu osteopatycznym po zebraniu szczegółowego wywiadu wykonuje się testy naczyniowe: test Adsona-Wrighta, testy ruchomości I żebra, obojczyka, test AER (abduction-external-rotation), które mają na celu nasilenie obecnego ucisku na tętnicę i żyłę podobojczykową oraz splot ramienny dla prowokacji objawów. Niestety testy te nie są swoiste i wystarczająco czułe dla powyższych zespołów stąd ich wyniki mogą być dodatnie także w innych stanach i wymagają dokładnej diagnostyki różnicowej a czasem badań obrazowych np.: RTG szyjno-piersiowe, USG, elektromiografię i również badania inwazyjne, tj. flebografię i arterografię.
Leczenie jest uzależnione od otrzymanych wyników badania.
Ból rzutowany z kręgosłupa szyjnego lub piersiowego połączony ze strukturami mięśniowo-powięziowymi
Dyplomowany Osteopata przykłada szczególna uwagę do bólu klatki piersiowej wywołanego rzutowaniem się objawu od kręgosłupa szyjnego, piersiowego, połączenia szyjno-piersiowego, stawów żebrowo-poprzecznych oraz przepukliny krążka międzykręgowego po uszkodzeniu pierścienia włóknistego tzw. dyskopatia. Te sytuacje są bezwzględnie powiązane z bólami mięśniowymi wskazanych okolic oraz klatki piersiowej w wyniku obronnego napięcia mięśniowego min.: mięśnie piersiowe, zębaty przedni, mięśnie międzyżebrowe, czworoboczny grzbietu, płatowaty głowy i szyi, mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy, mięsień prostownik grzbietu itd.
Szczególną sytuacją bólu klatki piersiowej jest problem z mięśniem przeponą oddechową. Jej struktury, odnogi, środek ścięgnisty, kopuły przepony są istotne w kształtowaniu właściwego napięcia pomiędzy klatką piersiową i jamą brzucha oraz kręgosłupa lędźwiowego. Podrażnienie przepony i jej napięcie w części centralnej od strony otrzewnej lub opłucnej może powodować ostry ból rzutowany do klatki piersiowej, żeber, mostka, górnej części mięśnia czworobocznego, szyi i dołu nadobojczykowego po tej samej stronie. Powikłaniem po stanach zapalnych jamy brzusznej może być ropień podprzeponowy, rzutujący się ze swoimi objawami np.: do klatki piersiowej.
Unerwienie kręgosłupa pozwala na przeniesienie jego problemów min.: dyskopatii odcinka szyjnego lub piersiowego kręgosłupa, wzdłuż dermatomów na klatkę piersiową, obręcz barkową czy jamę brzucha. Mechanizmy zaburzające te połączenia podlegają diagnostyce osteopatycznej opartej o ortopedię, neurologię i semiologię. Ból kręgosłupa i ból klatki piersiowej są ze sobą często połączone a odkrycie tych związków i podjęcie odpowiedniego leczenia jest źródłem zdrowia i zadaniem Dyplomowanego Osteopaty. Ważnymi drogami szerzenia się objawów jest również układ krążenia oraz sieć połączeń powięziowych opisanych przez zasadę tensegracji, czyli wszystko ze wszystkim jest połączone. Osteopatia również z tych poziomów identyfikuje zagrożenia i aplikuje odpowiednie techniki oraz bodźce lecznicze dla likwidacji bolesności klatki piersiowej. Praca manualna pozwala zindywidualizować podejście do sytuacji człowieka dobierając działania do zmieniających się odczuć i sytuacji zdrowotnej.
Ból klatki piersiowej należy do jednych z najważniejszych problemów w utrzymaniu dobrego samopoczucia i zdrowia ze względu na umiejscowienia istotnych dla życia narządów, które dają często natychmiastowe, nagłe i niespodziewane objawy wymagające szybkiej, precyzyjnej diagnostyki i interwencji leczniczej.
W Centrum Medycyny Osteopatycznej stosujemy holistyczne a zarazem precyzyjne podejście do pacjenta podczas diagnostyki i leczenia.
Jeśli potrzebują Państwo pomocy zapraszamy do kontaktu.
